Kömür’e veda…

Kömür, dar apartman dairelerimizde koşuşturan siyah sevimli bir köpeğin adı olmadan önce hayatımızda önemli figürlerden biriydi. Telefonun alarmıyla değil, metal bir maşanın soba ızgarasına vurduğunda çıkardığı ses ve kürekle kovanın kazınması sesiyle uyandığımız zamanlar, kömür, özellikle kış ayları yaklaşırken hayatımızda önemli bir yer tutuyordu.

Kömür, saman alevi gibi parlamaz, odun ateşi gibi cilveleşmez. Özenle yaklaşmanız, kurallarını dikkate almanız, bir aşamayı tamamlamadan diğerine geçmemeniz gerekir kömürle ilişkinizde; öyle çakmağı çaktım, ateşi aldım yok, ritüelleri atlamayacaksınız. Sonra yavaş yavaş kendini açar ve içindeki kor hafiften görünmeye başlar. Sağlıklı ilişkiler böyle olur, yavaş, sakin ama uzun ve derin. Çakmağı çakar çakmaz alev alıp parlayan odun ateşi veya saman alevi gibi, bir heves başlayıp bitmez kömürün ateşi ve verdiği ısısı; kor alev olunca saatlerce istikrarla, yavaş yavaş devam eder kömür sizi ısıtmaya.

Gösterişsizdir, sakin, barışçıl. Bakınca kor’unun halen canlı olduğunu görürsünüz ama maşa ile karıştırıp provoke etmezseniz alev saçmaz. Sakin, huzurlu ve yavaşça, içten içe yanmaya devam eder.

Dumanında hafif is vardır, fazlası genzi yakar ama kararında olursa hemen insanın koku hafızasını harekete geçirir, güven veren sıcak ve sakin bir ortamın kokusudur bu. Daracık sokakları duman bürür, şehirler akşamüzeri bu sis ile memurlar mesai saatinin sonuna gelindiğini anlar.

Değerlidir. Kolay çıkmaz, daldan toplanmaz. Madenlerden bin bir emek, kimi zaman can pahasına yer yüzüne çıkar ki, bu bambaşka bir hikâyedir. Bir çeşit elmastır, mecaz değil, gerçekten öyle. Jeolojik olarak bir çeşit elmastır. Her ne kadar “atanamamış elmas” muamelesi görse de elmastan daha değerlidir. Onun gibi “burjuvaları mutlu eden snob” bir taş değil, geniş halk kitlelerine yaren olmuş, fakir fukara mutlu etmiş bir taştır, halkçıdır.

Artık neredeyse tamamen hayatımızdan çıkan bu cevher, ardından büyük bir anmayı hak ediyor. Vedalaşmaya vakit bulamadık, ne ara çekilip gitti hayatımızdan farkına bile varamadık ama büyük bir dönüşümün yaşandığı yıllara denk gelmiş nesiller olarak, hüzünlendirecek anlamsız nesneler arasına kömür de katıldı.