Kangal'da ilkler

İlçemizde resmi kayıtlara göre olan ilkler; belge ve bilgiler ışığında aşağıdaki şekilde sıralanmıştır.Halkımızın ve çocuklarımızın bilmesinde yarar ummaktayım.

1- Yerleşkenin ilk resmi kaydı: Osmanlı kaynaklarında 1536 tarihindeki, tahrir defterlerinde Sıvasa bağlı bir mezra olarak “Mezra-i Kangal” adı geçmektedir.

2- İlk Kaza oluşu: Temattuat defterlerine göre 1844-45 yılları arasında “Kaza” olmuştur. Bu dönemde kazalarda yönetim “Kadılar” tarafından yürütülmekte, asayiş ise “Subaşı” tarafından sağlanmaktadır.

3-İlk Mahalleler adı:Kangal yerleşkesinin 1548 yılında üç mahalleden oluştuğu,Mahalle adları ise Sarıkeşiş; Karakeşiş ve Aşçıoğlu adlarında dır. Kaynak:BOA,(Başbakanlık Osmanlı Arşivi)TT.d 262 kaydında

4-Kangal’a ilk muhacirler Kafkasya’dan 1861-1865 yılları arasında Çerkez ve Çeçen göçleri gelmiş ve Uzunyayla ya yerleştirilmiştir. Daha sonra 1876-1877 yılların da ise Papak (Terekeme) ler gelmiş ve yerleştirilmiştir.

5- Kanga’la ait ilk vakıf kuruluşu,1875 yılında Kangal Ağasızade Abdurahman Paşa tarafından yapılmıştır.Bu vakfiyeler ise, Bir Mektep,Bir camii,Bir Çeşme ve birHandır. Vakfiye tarihi 1875yılıdır. Kaynak:VGMA603/59;585/59;2221/50-51…

6-Kangal da İlk Nüfus sayımı:1831 yılın da Padişah II.Mahmut döneminde yapılmıştır. Kaynak:Osmanlı da ilk nüfus sayım belgeri.

7-Kangal’da ilk,kadın Cemiyeti,05.11.1919 yılında “Ulviye” adı ile kurulmuştur.Kurulan bu cemiyet “Müdafa_i vatan cemiyeti” Kangal şubesini oluşturmakta idi. Kaynak: Sivas’da kurulan kadın cemiyetleri ve Sivas Kongre tutanakları.

8- Kangal’da ilk Belediye Teşkilatı: İlçemizde ilk belediye seçimleri 1934 yılında yapılmış,12 üye seçilmiştir. Kaynak:F.Başel-Sivas Bülteni.1935

9-Kangal ilk ilçe teşkilatı : Kangal 1902 tarihinde ilçe olmuş,İlk Kaymakam A.Muammer Beydir.

10-Kangal da İlk Okul: Cumhuriyet döneminin İlkokulu, 1927 yılında yapılan Cumhuriyet İlkokuludur.

11-Kangal’da ilk camii 1865 yılından birkaç yıl önce yapıldığı, İlk minarenin ise 1865 yılında tamamlanmıştır. Kaynak:Minarede bulunan kitabe.Ancak Caminin birkaç yıl önce yapıldığı tahmin ediliyor.İlk Camı kerpiç yapı idi…

12-İlk Hükümet Binası 1905 yılında yapılmıştır. Bu bina bu günkü eski Sivas yolunun geçtiği Mezarlığın sağ tarafındadır.Bir kaç kere onarım gördüğü,kayıtlarda mevcuttur.

13-Kangal da,ilk şose yol: Kangal-Sivas/Kangal-Malatya yolunun 1877-78 yılı arasında Sivas Valisi Halil Rıfat paşa tarafından yaptırıldığı,aynı zamanda yol güzergahındaki taş köprülerin bu yol yapılırken inşaa edildiği.

14- İlk Ortaokul :1949 yılında bu günkü Hükümet binasının zemin katı olup daha sonra hükümet binası olarak iki kat daha ilave dilmiştir.

15-İlk tapulama tarihi.Kangal da ilk tapulama 1876-77 yılında miri arazinin halka dağıtımı ile başlamıştır. Kaynak: İlçedeki özel mülkiyet sahiplerinin tapu kayıtları.

16-Kangal’da ilk tren yolu:1937 yılında açılmıştır. Bu günkü,Karanlık köyü yakının da.Önceleri “Armağan” diye anılmakta idi. Kaynak .Cumhuriyet döneminde demir yolları tarihi

17-Kangal Termik santralı açlışı:1990 yılında açılarak, Kömür işletmeleri ile birlikte faaliyete geçmiştir. Kaynak:Kurum kaynakları.

NOT :Bazıları kaynak kişilerden öğrenilerek aktarılmıştır.