Kurtuluşa Giden Yolda Kangal

Mustafa Kemal Atatürk 2 Eylül-18 Aralık 1919 tarihleri arasında 3 Ay 16 Gün Sivas´ta kalmıştır. Bu günler çok meşakkatli, mücadeleli geçmiştir. En zorlu olanlar daİngiliz ve Amerikan Mandasını isteyenlerle olan mücadeledir.

Mustafa Kemal Atatürk´ün kurtuluş mücadelesinde Sivas´ın bazı yörelerinde İngilizlerle işbirliği yaparak isyanlar çıkarılırken Kangal ilçe yöneticisi ve halkı kurtarıcının tam yanında durarak büyük destekte bulunmuştur.

Kurtuluş mücadelesinde ?Sivas Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti´nin?kuruluşunaSivas Valisi Mehmet Reşit Paşa´nın eşiMelek Reşit Hanım önayak olmuştur. Cemiyetin merkezi Sivas´ta kurulmuş, buradan diğer illerde şubelerin açılması teşebbüsleri olmuştur. Vatanın işgaline ses çıkarmayanlara ülkenin bağımsızlığı bu merkezden haykırılmıştır. Cemiyet, Heyet-i Temsiliye´nin yanında durarak, maddi ve manevi destek vererek Mustafa Kemal´in kayıtsız şartsız arkasında yer almıştır. Kangal, bu cemiyetin Kangal şubesini açan, Heyet-i Temsiliye´ye en anlamlı yardımı yapan Sivas´ın ilk ve tek ilçesidir.1*,2**,3***

?Kangal Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti Kangal Şubesi 3 Mayıs 1920´de Kaymakam Ömer Bey´in kayınvalidesi Ulviye Hanım tarafından kurulmuştur. Ulviye Hanım; Cemiyetin ilk toplantısındaYönetim Kurulunu oluşturmuş ve yardım toplama çalışmalarına başlamıştır. Yönetim Kurulu´nda İkinci Başkan, Küçük Kangal Ağası´nın eşi Elife; Veznedar, Şube Yüzbaşısı İsmail Bey´in eşi Necmiye; Yazman, Mektep Öğretmeni Hasna; Üye olarak Şube Yüzbaşısı Rasim Bey´in eşi Feride, Ceza Reisi Şükrü Bey´in eşi Kamer, Hâkim Efendi eşi Şaziye, Kaymakam Ömer Fuat Bey´in eşi Mürşide, Jandarma Yüzbaşısı Menâil Bey´in eşi Firdevs, Telgraf Müdürü´nün eşi Feride, Savcı Hamdi Bey´in eşi Edibe, Mal Müdürü Muavini Tahir Efendi´nin eşi Emine, Zaim-zade Hacı Mehmet Efendi´nin kızı Fatma Hanımların isimleri yer almaktadır. Kangal Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti Başkanı Ulviye Hanım´ın, 9 Mayıs 1920 tarihinde Sivas´taki Genel merkeze göndermiş olduğu yazıda Kangal Şubesi´nin kuruluşu ve kurucuları hakkında, ayrıntılı bilgiler içerdiği belitilmektedir.?1*

Kurtuluş mücadelesi döneminin en önemli sıkıntılardan biri de maddi olanaksızlık olmuştur. Kongrenin yapılacağı gün Atatürk´ün yeni elbise alacak parasının olmadığı bir gerçektir. Bin lira ile Erzurum´dan yola çıkılmışlardır. Sivas´ta bu para da bitmiştir. Sivas´tan Ankara´ya yolculuğun başlayacağı gün iaşe için ellerindeki para 20 yumurta, 10 ekmek, 1 okka peynir almaya yetecek kadardır. O günlerde Sivas Osmanlı Bankasın´danborç almak bile sorun olmuş, ancak bir subayımızın kefaletiyle 1000 TL alınabilmiştir.İşte bu dönemlerde Kangal üzerine düşeni yapmıştır.2**Heyet-i temsiliye kurulduktan sonra Kangal´ dan gelen 1000 TL heyet için önemli bir kıymet olmuştur. Milli ihtilal hareketinin halk kesesinden çıkan ilk parası Kangal´ın bu 1000 lirasıdır.3***

Kangal´ın bu faaliyetlerindeKangal Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti şubesinin kurucusu olan, Mayıs 1920 dönem Kaymakamı Ömer Bey´in kayınvalidesi Ulviye Hanımın rolü esastır. Organizasyonu yapan, kuruluşu oluşturan, halkı organize etmedebüyük çaba gösteren odur.

Bu değerlerimizin gösterdiği faaliyetler ve Kangal ilçe halkının davranışı övünç ve gurur kaynağıdır. Kurtuluş´a giden yolda Kangal için tarihimizde önemli bir sayfadır. Bunun taçlandırılması gerekir. Sivas´ta bir caddeye Mısır´ın Mursi´sinin ismi verilirken Melek Reşit Hanım´ın ismi bir yere verildi mi bilmiyorum? Ama Kangal´da Ulviye Hanım´ın isminin bir parka, caddeye veya sokağa verilmesi tarihimizi hatırlatacak, tarihimize yakışacak, Kangallıyı da gururlandıracaktır.

Kaynaklar:

1*(Başkan Ulviye Hanımın imzasıyla gönderilen yazıda, 14 kişilik Yönetim kurulu üye isimleri ve toplanan yardım paraları hakkında bilgiler mevcuttur.

Ayrıntılı bilgi için bkz., Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü (TİTE) Arşivi, K. 28, G. 59, B. 59-1;EK-4, 4a.)

2**( Geçmişten Günümüze ŞEHİR ve KADIN 11, editör Prof. Osman KÖSE, Samsun-2016 )

3*** ( Sayfa 362-363, Atatürk´ün Yaveri Cevat Abbas Gürer, Derleyen: Turgut Gürer )

# YAZARIN DİĞER YAZILARI

Yazar Hulusi Koçak - Mesaj Gönder


göndermek için kutuyu işaretleyin

Yorum yazarak Kangal Gündem Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Kangal Gündem hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Kangal Gündem editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Kangal Gündem değil haberi geçen ajanstır.



Anket KANGAL BELEDİYE BAŞKANI KİM OLMALI?
Tüm anketler